Czy USG jest bezpieczne w ciąży?

Ciąża jest niezwykle ważnym okresem w życiu, zarówno przyszłej mamy, jak i dziecka. To właśnie ze względu na tworzące się nowe życie, nie wszystko w tym czasie jest dozwolone. Dlatego warto poznać odpowiedź na kluczowe pytanie – czy USG jest bezpieczne w ciąży? Tego dowiecie się z poniższego artykułu. Zapraszamy do lektury!

Badanie USG – na czym polega?

Zanim przejdziemy do kwestii czy USG jest bezpieczne w ciąży, musimy przedstawić podstawy na temat samego badania. Otóż USG to skrót od ultrasonografii, czyli metody badania obrazowego. USG działa na podstawie wykorzystywania częstotliwości z zakresu ok. 2-50 MHz. Do jego wykonania potrzebny jest ultrasonograf – aparat zawierający emiter oraz odbiornik fali ultradźwiękowej. Emiter USG w postaci głowicy wysyła falę o określonej częstotliwości w stronę badanego miejsca, która rozchodząc się po nim, odbija się na granicy ośrodka i wraca do aparatu. Właśnie dzięki temu na monitorze widoczny jest obraz.

Badanie USG jest nieinwazyjne, bezbolesne i bardzo dokładne. Wymaga użycia specjalistycznego żelu, by fale mogły swobodnie przenikać przez skórę i odbierać informacje. Za sprawą żelu USG jest także bardziej komfortowe dla osoby poddawanej badaniu.

W jakim celu USG jest wykonywane w ciąży?

Badanie ultrasonograficzne stanowi podstawę w prowadzeniu ciąży już od poczęcia. Przedstawia ono obraz z dokładnością nawet do 0,1 mm, dlatego jest idealne do oceny i analizy prawidłowego rozwoju płodu. Badanie USG zazwyczaj wykonywane od 4 do 5 razy w trakcie ciąży. Celowość wykonywania badania USG jest uzależnione od fazy rozwoju ciąży:

1. Pierwsze badanie USG należy wykonać 8 tygodni od ostatniej miesiączki, w celu potwierdzenia ciąży, sprawdzenia bicia serca płodu oraz czy zagnieżdżony jest prawidłowo w jamie macicy. W tym czasie określany jest także wiek ciąży oraz budowa anatomiczna układu rozrodczego kobiety. Sprawdzana jest poprawność kształtu i budowy macicy oraz szyjki, by wykluczyć ewentualne powikłania.
   

2. Kolejne USG powinno być przeprowadzone między 11. a 14. tygodniem. Aby prawidłowo przeanalizować i wykluczyć ewentualne wady genetyczne dziecka, powinno ono mierzyć między 45 mm a 84 mm. W tym kierunku określa się przezierność karkową. Jeśli badanie wykaże, że w obrębie karku dziecka zbiera się nadmiar płynu, może być to jeden z objawów choroby. W badaniu tym oceniana jest również podstawowa budowa ciała oraz obecność kości nosowej. Jej brak może wskazywać na ryzyko wystąpienia wad genetycznych u płodu (np. Zespół Downa). Dodatkowo sprawdzany jest przepływ krwi w przewodzie żylnym.

3. Następne badanie przypada na 18-23 tydzień ciąży. Jest ono określane, jako badanie połówkowe i może trwać nieco dłużej niż pozostałe badania USG w ciąży. W jego trakcie bardzo dokładnie badany jest rozwój płodu w kontekście wieku ciąży. Analizowana jest anatomia płodu, prawidłowość jego budowy i wzrostu. Określa się także, czy następuje obniżenie szyjki macicy, co stanowi ryzyko przedwczesnego porodu. Oczywiście na tym etapie analizowane są te same aspekty, co we wcześniejszych badaniach USG, czyli ułożenie płodu, ilość płynów owodniowych, bicie serca itp. Dodatkowo można sprawdzić wygląd dolnej i górnej wargi dziecka (wykluczenie rozszczepienia) oraz prawidłowość rozwoju kończyn, kości czaszki, układu nerwowego, kręgosłupa, móżdżka, a nawet narządów wewnętrznych.

4. Pomiędzy 28. a 32. tygodniem zaleca się ostatnie obowiązkowe badanie USG. Dla chętnych ciężarnych lub w razie potrzeby nie musi być ono ostatnim przed rozwiązaniem. Dzięki niemu ostatecznie można wykluczyć lub potwierdzić wady rozwoju dziecka i określić dokładniejszą datę porodu.

5. Badanie po 32. tygodniu ciąży tak jak poprzednie wskazują na prawidłowy rozwój dziecka i jego ruchy. W tym okresie możliwa jest ocena dojrzałości łożyska, według skali Grannuma. W 32. tygodniu jest to dojrzałość na poziomie II stopnia. W III stopniu dojrzałości do porodu może dojść w każdej chwili.

Czy USG jest bezpieczne w ciąży?

Ze względu na to, że badanie działa na zasadzie wysyłania i odbioru fal, często można zastanawiać się nad tym, czy USG jest bezpieczne w ciąży. Odpowiedź brzmi – tak, jak najbardziej. USG jest bezpieczne w ciąży, a nawet obowiązkowe. Mit na ten temat powstał ze względu na możliwość podgrzania się tkanek podczas badania. Mogłoby do tego dojść przy aparatach USG starego typu, choć i tak ryzyko byłoby minimalne. Wytwarzana temperatura w urządzeniu ultrasonograficznym nowego typu nie przekracza nawet 1 stopnia Celsjusza. Niebezpieczeństwo zatem jest żadne, a to, jakie korzyści przynosi wykonanie badania, jest bezcenne. Potwierdziła to Światowa Organizacja Ultrasonografii w Medycynie i Biologii (The World Federation for Ultrasound in Medicine and Biology).

Warto w tej kwestii pamiętać, że to badanie dopplerowskie (określające bicie serca dziecka) może zwiększać temperaturę w obwodzie. Dlatego jego wykonywanie ogranicza się do minimum, szczególnie podczas pierwszego trymestru. Rozsądniejsza będzie obserwacja bicia serca dziecka na monitorze urządzenia USG.

Drugim bardzo popularnym mitem, jest to, że badanie dopochwowe w ciąży może wpłynąć na rozwój płodu. Jest to błędne przeświadczenie – USG dopochwowe jest wykonywane do 11. tygodnia ciąży i jest ono całkowicie bezpieczne.

Należy również pamiętać o tym, by do prowadzenia ciąży wybierać doświadczonych lekarzy oraz zaufane gabinety. Prawdopodobieństwo używania w nich starych aparatów USG jest niewielkie, a sami specjaliści są profesjonalni i kompetentni.

Podsumowując – badanie USG jest bezpieczne w ciąży. Co więcej, jest ono podstawą w określeniu prawidłowego rozwoju dziecka. Wpływa ono na uniknięcie wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych dla mamy i jej nienarodzonej pociechy. Pozwala na sprawne zareagowanie na ewentualne nieprawidłowości, przygotowanie się do porodu i powitania na świecie dziecka. USG pomaga również zaplanować cięcie cesarskie ratujące życie. Przynosi ono zatem wiele niezbędnych informacji dla lekarza i pacjentki.