Jak rozpoznać Hashimoto? Przyczyny, objawy i metody leczenia.

Hashimoto, znane również jako przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, to autoimmunologiczna choroba tarczycy. Nazwa choroby pochodzi od nazwiska japońskiego lekarza dr Hakaru Hashimoto, który ją odkrył i opisał w 1912 roku.

Choroba Hashimoto jest wynikiem błędu układu odpornościowego, który atakuje własną tarczycę, produkując przeciwko niej przeciwciała. Ponieważ zapalenie tarczycy nie daje dolegliwości bólowych, może pozostać przez lata niezauważone, niszcząc powoli gruczoł tarczycy. W rezultacie produkuje on coraz mniej hormonów, a to właśnie nieprawidłowa gospodarka hormonalna powoduje szereg objawów.

Hashimoto atakuje najczęściej kobiety po 45 roku życia, a wraz z wiekiem ryzyko zapadnięcia na tę chorobę rośnie. Hashimoto może też pojawić się u kobiet, które niedawno rodziły. W ostatnich latach odnotowuje się zachorowania u coraz młodszych kobiet, dzieci oraz mężczyzn.

Hashimoto – przyczyny

Dokładana przyczyna choroby Hashimoto nie jest znana. Wiadomo jednak, że wpływ na jej rozwój mogą mieć różne czynniki. Przede wszystkim choroba Hashimoto spowodowana jest błędną reakcją układu immunologicznego, który rozpoznaje tarczycę jako element obcy i zaczyna ją niszczyć.

Choroba Hashimoto ma też podłoże genetyczne – jeśli ktoś w rodzinie cierpi na chorobą autoimmunologiczną, ryzyko jej dziedziczenia wśród pozostałych członków rośnie – zwłaszcza w linii żeńskiej. W tej sytuacji warto uważnie obserwować swój stan zdrowia i regularnie wykonywać badania kontrolne.

Nie bez wpływu na rozwój Hasimoto pozostają czynniki środowiskowe:

• niedobór witamin i minerałów takich jak jod, selen czy witamina D
• stres
• zanieczyszczenie środowiska
• problemy emocjonalne
• nieprawidłowa dieta
• zaburzenia snu
• ciąża

Choroba Hashimoto może pojawić się także w skutek przebytych chorób wirusowych czy nieleczonych infekcji. Mogą ją także wyzwolić niektóre leki.

Bardzo często Hashimoto towarzyszą inne choroby na tle autoimmunologicznym: reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, zespół Addisona.

Hashimoto – objawy

Choroba Hashimoto może rozwijać się powoli, nie dając przez wiele lat żadnych charakterystycznych objawów. Jednak wraz z jej postępem mogą się pojawić różne symptomy, które znacząco obniżają jakość życia pacjenta. Kiedy choruje tarczyca – choruje cały organizm.

Pierwszym objawem Hashimoto może być powiększenie tarczycy, czyli tzw. wole. W dalszym przebiegu choroby tarczyca staje się mniejsza, mogą też pojawić się na niej guzki. Przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy zwykle nie powoduje bólu w obrębie szyi i okolicach tarczycy.

Wraz z postępem choroby Hashimoto tarczyca może tracić swoją funkcję, co skutkuje jej niedoczynnością, a tym samym pojawieniem się kolejnych objawów:

• osłabienia, zmęczenia, apatii;
• suchej skóra i włosów, łamliwych paznokci, obrzęku twarzy;
• bóli mięśni, sztywności stawów;
• zimnych stóp i dłoni;
• zaparć lub biegunek;
• problemów ze snem, koncentracją i pamięcią.

Typowym objawem choroby Hashimoto jest przybieranie na wadze. Stan zapalny, który rozwija się w tarczycy spowalnia metabolizm i zmniejsza tempo spalania kalorii. Jeśli więc prowadzisz aktywny tryb życia, zdrowo się odżywiasz, a mimo to twoja masa ciała rośnie – może to oznaczać, że cierpisz na chorobę Hashimoto.

Bardzo częstym objawem towarzyszącym chorobie Hashimoto jest wahanie nastroju, drażliwość oraz stany lękowe. Warto wiedzieć, że Hashimoto znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń depresyjnych.

U wielu kobiet Hashimoto powoduje zaburzenia miesiączkowania, owulacji, a tym samym utrudnia zajście w ciąże. Nieleczone Hashimoto zwiększa także ryzyko poronienia lub pojawienia się wad u płodu. Jeśli planujesz ciążę, a zauważyłaś u siebie niepokojące objawy, koniecznie udaj się do endokrynologa. Prawidłowo leczona choroba Hashimoto nie przekreśla szans na zajście w ciążę i urodzenie zdrowego dziecka.

W przypadku panów warto zwrócić uwagę na potencję i libido – powodowana przez Hashimoto niedoczynność tarczycy często oznacza problemy z erekcją oraz wpływa na jakość produkowanego nasienia.

Hashimoto – diagnostyka i leczenie

Masz objawy – co dalej? Musisz udać się do lekarza endokrynologa – specjalisty zajmującego się chorobami układu hormonalnego. Przeprowadzi on rozpoznanie oraz zleci odpowiednie badania.

Najważniejsze badania przy diagnostyce Hashimoto to:

• trójka tarczycowa, czyli TSH, FT3 i FT4;
• przeciwciała ATPO i ATG;
• USG tarczycy.

Wiele mogą powiedzieć na pierwszej wizycie u endokrynologa także następujące badania: morfologia z rozmazem, badanie moczu, lipidogram, próby wątrobowe, elektrolity, cukier i insulina na czczo, kreatynina, D3, ferrytyna, B12, TRAb, homocysteina.

Prawidłowa diagnoza wymaga pogłębionych badań.

W przypadku choroby Hashimoto nie ma możliwości usunięcia przyczyny problemu (nie ma leku, który naprawiłby błąd w działaniu układu odpornościowego), dlatego leczenie polega na usuwaniu skutków schorzenia. Podstawowym zadaniem leczenia jest utrzymanie poziomu hormonów tarczycy na odpowiednim poziomie. W tym celu podaje się leki zawierające syntetyczne hormony tarczycy, czyli lewotyroksynę.

Hashimoto – dieta i styl życia

Choroby Hashimoto nie da się do końca wyleczyć, trzeba nauczyć się z nią żyć. Podczas leczenia ważne są regularne wizyty u endokrynologa, informowanie lekarza o jakichkolwiek pojawiających się zmianach i uważne obserwowanie organizmu.

Wspomóc leczenie Hashimoto pomoże odpowiednia dieta i aktywność fizyczna. Co w takim razie warto jeść przy chorobie Hashimoto? Sposób odżywania się osoby z chorobą Hashimoto powinien opierać się o ogólne zasady zdrowego odżywiania. Warto jednak zwrócić uwagę na składniki pokarmowe, które mają wpływ na pracę gruczołu tarczycowego. Do tych składników zaliczamy: jod, selen, żelazo, cynk, witaminę D, antyoksydanty oraz długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Zaleca się także spożywanie produktów zawierających dobre węglowodany.

Z diety osoby chorującej na Hashimoto kategorycznie powinny zniknąć:

• soja

• wysoko przetworzone produkty mięsne;

• alkohol, kawa, czarna herbata oraz napoje energetyczne,

• produkty typu fast food,

• Cukier oraz wyroby cukiernicze.

Należy pamiętać, że chorobie Hashimoto często towarzyszą choroby współistniejące, dlatego dieta powinna być dobrana indywidualnie do każdego pacjenta, uwzględniając jego pozostałe schorzenia. W tym celu warto udać się do dietetyka, który pomoże w opracowaniu odpowiedniej diety.

Osoby z Hashimoto powinny unikać stresu, który może pogorszyć objawy choroby i zwiększyć ryzyko wystąpienia powikłań. By obniżyć poziom stresu zaleca się stosowanie technik relaksacyjnych, masaże, czy praktykowanie jogi.

Usunięcie tarczycy (zwane tiroidetomią) przy Hashimoto jest stosunkowo rzadkie i dotyczy pacjentów, u których występują poważne powikłania lub których stan nie poprawił się mimo leczenia.

Podsumowując – z Hashimoto, mimo że jest chorobą przewlekłą, da się normalnie funkcjonować, a przy odpowiednim wyrównaniu hormonów jest ona niemal nieodczuwalna w codziennym życiu. Nie musisz rezygnować z dotychczasowych aktywności – kluczem do sukcesu przy Hashimoto jest zmiana stylu życia, zadbanie o siebie i leczenie farmakologiczne pod okiem lekarza endokrynologa.