Planowanie ciąży – od czego zacząć, jakie badania wykonać, jakich specjalistów odwiedzić?

Marzysz o tym, żeby zostać mamą, ale nie wiesz, jak się do tego przygotować? Planowanie ciąży nie musi być trudne. Przeprowadzimy Cię przez ten proces krok po kroku. Podpowiemy, jak świadomie przygotować siebie i swoje ciało na okres ciąży, jakich specjalistów odwiedzić i jakie badania wykonać. Sprawdź, co już teraz możesz zrobić, by jak najlepiej zadbać o swoje zdrowie i zdrowie Twojego maluszka.

Od czego zacząć planowanie ciąży?

Ciąża to duże obciążenie dla organizmu kobiety, dlatego przygotowania do niej warto zacząć już kilka miesięcy wcześniej. Warto mieć na względzie, że zdrowa mama ma większe szanse na donoszenie zdrowej ciąży i urodzenie zdrowego dziecka. Co zatem możesz zrobić?

W pierwszej kolejności zmienić tryb życia na zdrowy i aktywny. Wysypiaj się. Ćwicz regularnie, ale z umiarem. Odżywiaj się zdrowo i utrzymuj prawidłową masę ciała. Ogranicz kofeinę i bezwzględnie odstaw wszelkie używki! Nie przyjmuj żadnych leków bez konsultacji z lekarzem. I co ważne – nie stresuj się. Stres wpływa nie tylko na Twoje samopoczucie emocjonalne, ale także negatywnie odbija się na funkcjonowaniu całego organizmu i utrudnia zajście w ciążę.

Przygotowania do ciąży dotyczą nie tylko Ciebie, ale także Twojego partnera. To od jakości jego nasienia zależy prawdopodobieństwo zajścia w ciążę, dlatego on też – już na kilka miesięcy przed rozpoczęciem starań o dziecko – powinien ograniczyć alkohol, odstawić papierosy i inne używki, unikać noszenia obcisłej bielizny i przegrzewania intymnych okolic. Nie wskazane są gorące kąpiele i korzystanie z podgrzewanych siedzeń w samochodzie. Równie ważna jest jego dieta, która powinna być bogata m.in. w cynk, wpływający na ruchliwość plemników i odpowiedni poziom testosteronu. Przyszły tata także powinien zadbać o swoją kondycję fizyczną i psychiczną – stres, przepracowanie i brak ruchu nie pomogą w poczęciu dziecka.

Jeśli do tej pory zabezpieczaliście się za pomocą antykoncepcji hormonalnej – czas najwyższy z niej zrezygnować. Twój organizm potrzebuje kilku miesięcy, by uregulować owulację i zregenerować macicę. Obserwuj swoje ciało – dobrze by było, gdybyś wiedziała, kiedy dokładnie masz owulację i dni płodne. To ułatwi proces starania się o dziecko. Najskuteczniejszym narzędziem ułatwiającym obserwację jest wykonane przez ginekologa badanie monitorowania cyklu. USG pozwala na dokładne obserwowanie dojrzewania pęcherzyków jajnikowych oraz określanie momentu owulacji. Możesz również posiłkować się testami owulacyjnymi dostępnymi w aptece, które pomagają śledzić dni płodne i badają poziom określonych hormonów w organizmie. W internecie dostępne są kalkulatory dni płodnych, pomagające określić te dni na podstawie cyklu menstruacyjnego kobiety. Jednak uwaga! Wyniki testów owulacyjnych i kalkulatora dni płodnych, ze względu na nieregularność cyklu menstruacyjnego, mogą nie być miarodajne.

Planowanie ciąży – jakie badania wykonać?

Jeśli planujesz ciążę, pierwszym specjalistą, którego powinnaś odwiedzić, jest Twój ginekolog. Nie tylko podpowie Ci, jak przygotować się do ciąży, ale przede wszystkim oceni stan Twojego zdrowia i wykona niezbędne badania takie jak: badanie piersi, cytologię, USG, biocenozę pochwy. Ponadto zleci szereg innych badań takich jak:

• morfologię krwi i ogólne badanie moczu;

• badanie poziomu glukozy, żelaza, kreatyniny, hormonów tarczycy;

• badanie na obecność przeciwciał różyczki, cytomegalii, toksoplazmozy, wirusa HIV, kiły;

• badanie na obecność wirusa zapalenia wątroby typu B.

Warto także sprawdzić oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh, które pozwoli wykluczyć ewentualny konflikt serologiczny. Jeśli zostanie on potwierdzony, konieczne będzie wprowadzenie odpowiedniej terapii w okresie ciąży.

Lekarz może zalecić suplementowanie kwasu foliowego. Zapobiega anemii, reguluje podział komórek i przekazywanie materiału genetycznego, zmniejsza ryzyko wystąpienia niektórych wad wrodzonych u płodu. Wprowadź go do swojej diety co najmniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem starań o dziecko. Jeżeli twoja dieta jest urozmaicona – nie ma potrzeby zażywania dodatkowych suplementów. Jeśli jednak masz niedobory niektórych witamin lub minerałów, możesz pomyśleć o dodatkowej suplementacji np. kwasów omega-3, witaminy D, żelaza, jodu czy wapnia.

Planowanie ciąży to także dobry moment na wykonanie profilaktycznych szczepień, ponieważ niektóre choroby w okresie ciąży mogą być niebezpieczne zarówno dla Ciebie, jak i Twojego dziecka. Dlatego zaleca się wykonanie szczepień przeciwko różyczce, odrze, śwince, ospie wietrznej, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, a także przeciwko grypie. Dobrze wykonać je przynajmniej na kilka miesięcy przed podjęciem starań o dziecko.

Specjalistą, którego powinnaś także odwiedzić na etapie planowania ciąży, jest dentysta. Co prawda nie ma żadnych przeciwwskazań do leczenia zębów w czasie ciąży, jednak warto pomyśleć o tym wcześniej – tym bardziej, że nie wszyscy dentyści chcą podać ciężarnej znieczulenie miejscowe, a poza tym siedzenie w fotelu dentystycznym z dużym brzuszkiem może być zwyczajnie mało komfortowe. Najistotniejszy jednak jest fakt, że stan Twojego uzębienia może mieć wpływ na przebieg ciąży oraz stan zdrowia Twojego dziecka, dlatego zadbaj o zęby wcześniej.

Jeszcze przed zajściem w ciążę zaplanuj wizytę u:

• okulisty – zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety podczas ciąży mogą mieć wpływ na wzrok, dlatego warto sprawdzić jego stan już wcześniej. Zwłaszcza jeśli masz stwierdzoną krótkowzroczność lub cierpisz na inne choroby oczu;

• dietetyka – pomoże Ci zaplanować odpowiednią dietę, bogatą we wszystkie niezbędne składniki odżywcze, pomagającą utrzymać stabilny poziom glukozy we krwi oraz wspomagającą zajście w ciążę;

• diabetologa – jest ona konieczna jeśli chorujesz na cukrzycę! Diabetolog pomoże Ci kontrolować poziom cukru, a tym samym zminimalizować ryzyko powikłań;

• endokrynologa – jeśli masz nieregularne miesiączki, zaburzenia hormonalne lub próbujesz od dłuższego czasu bez skutku zajść w ciążę, wizyta u tego specjalisty może być niezbędna. W przypadku trudności z poczęciem – namów na wizytę u endokrynologa również swojego partnera.

Kiedy powinno się zacząć planować ciążę?

Brutalna prawda jest taka, że z planami powiększenia rodziny nie powinno się zwlekać. Zwłaszcza w przypadku kobiet, dla których upływający czas nie jest sprzymierzeńcem. Wraz z wiekiem szansa na zajście w ciążę jest coraz mniejsza. U kobiet po 30. roku życia spada rezerwa jajnikowa i pogarsza się jakość oocytów – co nie tylko utrudnia poczęcie, ale także rodzi ryzyko wystąpienia u dziecka genetycznych wad wrodzonych.

Najłatwiej zajść w ciążę w wieku 20-25 lat – jest to okres maksymalnej płodności i zdolności do zajścia w ciążę ze względu na największą ilość najlepszych jakościowo komórek jajowych. Ze względu na stan zdrowia oraz szybkość regeneracji organizmu najlepiej począć dziecko do 30. roku życia.

Po 32. roku życia płodność zaczyna stopniowo spadać, a po 37. roku życia proces ten zaczyna drastycznie przyspieszać. W dzisiejszych czasach coraz więcej kobiet, z różnych względów, decyduje się na późną ciążę, nawet po 40. roku życia – warto mieć jednak na względzie, że jest to czas, w którym nasz organizm może już zawodzić.

Jeśli chcesz sprawdzić stan swojej rezerwy jajnikowej i określić swoje szanse na zajście w ciążę – możesz wykonać badanie AMH, czyli ocenę poziomu hormonu antymüllerowskiego. Oznaczenie hormonu AMH wykonuje się zazwyczaj u pacjentek zmagających się z niepłodnością, ale coraz częściej profilaktycznie wykonują to badanie również kobiety, które dopiero planują starać się o dziecko. Oznaczenie hormonu antymüllerowskiego wykonuje się poprzez pobranie próbki krwi. Badanie to nie wymaga żadnych wcześniejszych przygotowań – można je wykonać niezależnie od dnia cyklu, o dowolnej porze dnia, nie trzeba być na czczo. Na wyniki badań nie ma wpływu także stosowana antykoncepcja lub terapia hormonalna.

Podsumowanie

Z biologicznego punktu widzenia najlepszy czas na poczęcie dziecka jest przed 30. urodzinami. Metryka to jednak jedno, ale zanim podejmiesz decyzję o ciąży – zadaj sobie pytanie, czy na pewno jesteś gotowa na dziecko? Idealny moment na planowanie ciąży jest wtedy, kiedy naprawdę sama tego chcesz. A jeśli odpowiedź na pytanie czy jesteś gotowa? brzmi tak – dzięki temu artykułowi już wiesz, co masz robić. Pamiętaj także, że zajście w ciążę to proces, który może potrwać kilka miesięcy, a nawet rok. To, jak szybko zajdziesz w ciążę jest kwestią indywidualną i zależy również od Twojego partnera. Nie stresuj się więc na zapas, zadbaj o swoje zdrowie i daj sobie przestrzeń na relaks. Pamiętaj, że w kwestii planowania ciąży są to bardzo ważne czynniki.