Jak leczyć infekcje intymne?

Infekcje intymne to problem, który dotyczy nie tylko kobiet, choć tak się powszechnie uznaje, ale także mężczyzn. Wywołane przez nie dolegliwości mogą powodować duży dyskomfort i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Nieleczone zaś mogą doprowadzić do powikłań. Co powoduje infekcje intymne? Jak sobie z nimi radzić? Oraz przede wszystkim – jak im zapobiegać? Zapraszamy do lektury.

Czym są infekcje intymne?

Infekcje intymne to zakażenia w obrębie układu moczowo-płciowego. Ze względu na budowę anatomiczną kobiety częściej od mężczyzn narażone są na ich występowanie. Infekcjom intymnym u pań sprzyjają także zaburzenia flory bakteryjnej pochwy. Prawidłowa flora bakteryjna pochwy składa się w 95% z pałeczek kwasu mlekowego Lactobacillus, które odpowiadają za utrzymanie kwaśnego pH w środowisku wewnętrznym. Pozostałe 5% to inne bakterie beztlenowe i grzyby, które w tej proporcji nie są groźne. Problem pojawia się wtedy, kiedy ta równowaga zostaje zachwiana – pałeczki kwasu mlekowego giną, pH pochwy rośnie i przekracza dozwolone normy (prawidłowe pH pochwy wynosi 3,5-4,5), a „złe” bakterie namnażają się i zwiększają swoją aktywność. Wtedy dochodzi do rozwoju infekcji intymnych. Szacuje się, że około 75% kobiet przynajmniej raz w życiu doświadcza infekcji pochwy. Najwięcej przypadków odnotowuje się wśród kobiet w wieku rozrodczym, ale ogólnie rzecz ujmując – infekcje intymne mogą dotknąć każdą kobietę, niezależnie od wieku.

Infekcje intymne dotykają także mężczyzn i warto wiedzieć, że w ich przypadku infekcje intymne częściej przebiegają bezobjawowo, pozostając długo niezauważone. Taka sytuacja może skutkować poważnymi powikłaniami – nie tylko u panów, ale również u ich partnerek.

Jakie są przyczyny infekcji intymnych?

Infekcje intymne powodują zakażenia grzybicze, bakteryjne, wirusowe oraz przenoszone drogą płciową.

Ponadto do wzrostu ryzyka zachorowania, przyczyniają się takie czynniki jak:

• długotrwałe przyjmowanieantybiotyków – antybiotykoterapia niszczy zarówno bakterie chorobotwórcze, jak i te „dobre”, stanowiące florę fizjologiczną;

• cukrzyca – glukoza zmienia fizjologiczne pH pochwy z kwaśnego na zasadowe;

• suchość pochwy – zwiększa ryzyko urazów mechanicznych;

• niewłaściwa dieta – dieta zbyt bogata w cukier, który jest naturalną pożywką dla bakterii i grzybów;

• zaburzenia hormonalne – również te związane z ciążą, menopauzą i stosowaniem długotrwałej antykoncepcji hormonalnej;

• niewłaściwa higiena miejsc intymnych – stosowanie nieodpowiednich kosmetyków (zasadowych mydeł lub podrażniających wrażliwe miejsca), zbyt rzadkie zmienianie podpasek i tamponów podczas miesiączki, podcieranie się w niewłaściwy sposób, nadużywanie irygacji;

• częsta zmiana partnerów seksualnych i seks bez zabezpieczenia;

• noszenie ciasnej, nieprzepuszczającej powietrza bielizny;

• korzystanie z sauny, basenu, toalet publicznych;

• spadek odporności organizmu;

• stres;

• palenie papierosów.

Rodzaje infekcji intymnych

Infekcje intymne możemy podzielić na:

• bakteryjne – związane z zaburzeniem naturalnej flory bakteryjnej pochwy i nadmiernym rozmnażaniem się niekorzystnych bakterii. Najczęstszą przyczyną tego rodzaju infekcji jest nieprawidłowa higiena miejsc intymnych, intensywne życie seksualne oraz długotrwała antybiotykoterapia. Infekcje bakteryjne stanowią ok. 30-40% przypadków;

• grzybicze – najczęściej wywołane przez drożdżaki z gatunku Candida albicans. Do zarażenia może dojść głównie podczas kontaktu seksualnego, w trakcie korzystania z sauny, basenu lub publicznej toalety. Infekcje grzybicze stanowią 20-30% przypadków;

• pasożytnicze – to głównie infekcje rzęsistkiem pochwowym Trichomonas vaginalis. Tego rodzaju infekcją można się zarazić podczas stosunku płciowego bez zabezpieczenia lub poprzez używanie tych samych ręczników z osobą chorą. Infekcje pasożytnicze rzęsistkiem pochwowym stanowią 5-10% przypadków;

• wirusowe – do zakażenia dochodzi m.in. w momencie spadku odporności organizmu oraz podczas kontaktu seksualnego z osobą chorą.

Szczególne postaci infekcji intymnych i ich objawy

Bakteryjna waginoza (BV)

To inaczej bakteryjne zapalenie pochwy, wynikające ze spadku stężenia pałeczek mlekowych i namnożenia się „złych” bakterii. Chorobę wywołują bakterie Gardnerella vaginalis, Mycoplasma hominis i inne. Bakteryjna waginoza charakteryzuje się białoszarymi upławami o intensywnym rybim zapachu, które mogą się nasilić podczas miesiączki lub po stosunku seksualnym. Upławom może towarzyszyć ból podczas stosunku, swędzenie lub pieczenie pochwy, pieczenie podczas oddawania moczu. Ryzyko wystąpienia waginozy wzrasta m.in. wraz z częstą zmianą partnerów, niestosowaniem prezerwatyw, przewlekłym stresem, irygacjami pochwy, czy stosowaniem wkładek antykoncepcyjnych. Nieleczona waginoza może doprowadzić do zapalenia szyjki macicy, co znów sprzyja migracji bakterii do macicy i jajowodów, a tym samym rozwojowi stanu zapalnego narządów miednicy. Ponadto nieleczona waginoza sprzyja zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową (HIV, chlamydioza, rzeżączka). U ciężarnych może doprowadzić do samoistnego poronienia lub przedwczesnego porodu. Waginozę leczy się antybiotykami lub preparatami antybakteryjnymi. Mimo leczenia waginoza lubi nawracać – u 30% pacjentek nawrót choroby następuję w ciągu 3 miesięcy, u 50% w ciągu roku.

Chlamydioza

To choroba wywołana bakterią Chlamydia trachomatis. Najczęściej przebiega bezobjawowo, jeśli już pojawią się symptomy to w postaci śluzowych lub śluzowo-ropnych upławów, krwawienia międzymiesiączkowego, bólu w podbrzuszu. U kobiet zazwyczaj przeradza się w zapalenie szyjki macicy. W 50% przypadków chlamydiozy dochodzi do zakażenia cewki moczowej, wtedy objawami są: parcie na mocz, ból i pieczenie przy oddawaniu moczu. Chlamydiozą można zarazić się podczas kontaktów seksualnych. Nieleczona chlamydioza może doprowadzić m.in. do niepłodności, zapalenia narządów miednicy mniejszej, ciąży pozamacicznej. Chlamydioza u kobiet w ciąży może doprowadzić do zaburzenia wzrostu płodu, przedwczesnego porodu, a nawet śmierci płodu. Ponadto zarażona matka może przenieść infekcję na dziecko podczas porodu, co skutkuje zapaleniem spojówek lub zapaleniem płuc u noworodka.

Chlamydioza u mężczyzn w 50% przypadków przebiega bardzo łagodnie lub bezobjawowo. Powoduje nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej, objawiające się świądem, zaczerwienieniem i wydzieliną z cewki moczowej, pieczeniem i bólem podczas oddawania moczu, bólem jąder. Nieleczona może powodować zapalenie gruczołu krokowego, bliznowacenie cewki moczowej, bezpłodność, zapalenie najądrza.

Leczenie polega na antybiotykoterapii i wymaga również leczenia partnera.

Kandydoza

To inaczej grzybica pochwy, wywołana głównie drożdżakiem Candida albicans. Objawy grzybicy pochwy pojawiają się nagle i są to: pieczenie, silny świąd, ból pochwy i sromu, obrzęk, którym towarzyszą bezwonne, białe upławy o konsystencji twarogu. Rozwojowi kandydozy sprzyja długotrwała antybiotykoterapia, cukrzyca, stosowanie leków immunosupresyjnych, podwyższone stężenie estrogenów. Około 75% aktywnych seksualnie kobiet przynajmniej raz w życiu doświadczyło infekcji grzybiczej pochwy. Jedynym skutecznym sposobem leczenia grzybicy pochwy jest zastosowanie leków przeciwgrzybiczych. Nieleczona kandydoza może doprowadzić do grzybiczego zakażenia kanału szyjki macicy i jajowodów, przeniesienia się drożdżaków na przydatki (konsekwencją tego może być niepłodność), przeniesienia się grzybicy na inne narządy wewnętrzne (co skutkuje rozwojem kolejnych chorób). Grzybica pochwy u kobiet w ciąży stanowi zagrożenie dla rozwijającego się dziecka i może doprowadzić do zahamowania wzrostu płodu, przedwczesnego porodu, a w skrajnych przypadkach nawet do poronienia. Konsekwencją nieleczonej kandydozy mogą być również choroby grzybicze u noworodków (np. pleśniawki jamy ustnej).

Kandydoza u mężczyzn początkowo przebiega bezobjawowo. Jednak wraz z rozwojem infekcji pojawia się świąd, obrzęk i zaczerwienienie napletka, zaczerwienienie i bolesność żołędzi, nieprawidłowa wydzielina o nieprzyjemnym zapachu pod napletkiem, ból w trakcie oddawania moczu. Nieleczona może doprowadzić do zwężenia ujścia cewki moczowej, blizn i zniekształceń napletka i żołędzi.

Rzęsistkowica

To choroba wywoływana przez pierwotniaka rzęsistka pochwowego Trichomonas vaginalis. Najczęściej przenoszona drogą płciową, ale możemy się nią zarazić także podczas korzystania z basenu, sauny, publicznej toalety czy wspólnych ręczników. U kobiet rzęsistek pochwowy bytuje w pochwie, pęcherzu i cewce moczowej. Zdecydowana większość kobiet i mężczyzn przechodzi infekcję bezobjawowo. Gdy pojawią się już objawy, to są to: żółto-zielone upławy o nieprzyjemnym zapachu, bolesne oddawanie moczu, swędzenie, podrażnienie sromu, ból brzucha. Nieleczona rzęsistkowica może powodować zapalenie jajowodów i szyjki macicy, a nawet bezpłodność. U kobiet w ciąży rzęsistkowica może skutkować przedwczesnym porodem oraz wrodzonym zakażeniem dróg moczowo-płciowych u dziecka.

Rzęsistkowica u mężczyzn lokalizuje się głównie w cewce moczowej, ale może też dotyczyć gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych. Najczęściej przebiega bezobjawowo, jeśli wystąpią objawy są to: ból i pieczenie w trakcie oddawania moczu, białawy wyciek z cewki moczowej, częste oddawanie moczu. Nieleczona prowadzi do uszkodzenia pęcherza moczowego, a także stanu zapalnego prostaty.

Rzęsistkowicę leczy się metronidazolem i tynidazolem. Zakażeniu można zapobiec stosując prezerwatywy.

Wirusowe zapalenie pochwy i sromu (opryszczkowe)

Chorobę powoduje wirus HSV, najczęściej typu 2. Wirus przenosi się drogą płciową podczas kontaktów seksualnych. Opryszczka narządów płciowych objawia się wykwitami na narządach płciowych (pęcherzyki, nadżerki, strupy). Przed pojawieniem się zamian skórnych chorobę zapowiadają ból, pieczenie i świąd skóry; podwyższona temperatura i dreszcze; bóle mięśni, stawów i głowy; powiększenie węzłów chłonnych. Nieleczona opryszczka może rozwinąć się w zakażenie bakteryjne. Przy dużym spadku odporności może doprowadzić do zapalenia rogówki, w rzadkich przypadkach do zapalenia opon mózgowych lub mózgu. Opryszczka narządów płciowych szczególnie groźna jest dla kobiet w ciąży – może doprowadzić do zarażenia wewnątrzmacicznego, co negatywnie wpływa na rozwój płodu i może skutkować nawet przedwczesnym porodem. Do transmisji wirusa z matki na dziecko może także dojść podczas porodu, co także może doprowadzić do wielu poważnych powikłań u noworodka.

Leczenie opryszczki wymaga wdrożenia ogólnego leczenia przeciwwirusowego.

Leczenie infekcji intymnych

Nigdy nie lecz infekcji intymnych na własną rękę! Niezbędna jest konsultacja lekarska, podczas której ginekolog lub dermatolog- wenerolog pobierze wymaz do badania lub zleci inne badania laboratoryjne. W zależności od przyczyny infekcji lekarz zaleci stosowanie antybiotyków, leków przeciwgrzybiczych, leków przeciwwirusowych lub leków kilkuskładnikowych. Preparaty dostępne w aptece bez recepty mogą być pomocne tylko jako dodatek do zaleconej przez lekarza terapii lub jako kontynuacja leczenia. Leczenie zazwyczaj, oprócz chorego, obejmuje także jego partnera.

Dlaczego infekcje intymne nawracają?

Wiele infekcji intymnych niestety lubi nawracać. Dlaczego tak się dzieje? Powodów może być kilka:

• zbyt krótka terapia lub nieodpowiednie leczenie,

• bezobjawowo przebiegająca infekcja intymna u partnera seksualnego (w tej sytuacji rozwiązaniem jest profilaktyczne leczenie obojga partnerów),

• niewłaściwa higiena miejsc intymnych,

• zaburzenia fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy,

• indywidualne predyspozycje,

• inne czynniki ryzyka takie jak m.in.: drażniące kosmetyki, nieoddychająca bielizna, nadużywanie płukanek, cukrzyca itp.

Należy ustalić, czy przyczyną nawracających infekcji intymnych jest ponowne zakażenie, czy wciąż utrzymująca się infekcja. Dlatego w przypadku leczenia infekcji intymnych lekarz zaleca wizytę kontrolną w celu ustalenia, czy na pewno nastąpiło pełne wyleczenie. W przypadku nawrotu lekarz może zastosować inny schemat leczenia, wprowadzić leczenie podtrzymujące lub wykonać posiew w celu określenia leczenia celowanego.

Jak zapobiegać infekcjom intymnym?

Aby uniknąć infekcji intymnych należy przestrzegać kilku zasad:

• stosować odpowiednie płyny do higieny intymnej o kwaśnym pH, właściwościach nawilżających, pozbawionych środków, które mogą powodować podrażnienia;

• podmywać się w kierunku od sromu do odbytu;

• unikać stosowania perfumowanych podpasek;

• unikać stosowania na co dzień wkładek higienicznych;

• nosić bawełnianą, przepuszczającą powietrzę bieliznę;

• spać bez bielizny, w luźnej piżamie;

• zadbać o właściwą dietę ograniczającą słodycze;

• stosować prezerwatyw podczas stosunków seksualnych;

• rozważnie korzystać z basenów, saun i toalet publicznych; korzystać wyłącznie z własnych ręczników i siadać nago tylko na nich;

• stosować profilaktycznie ginekologiczne probiotyki.

Podsumowanie

Infekcje intymne rzadko ustępują same, a bezobjawowy nosiciel – nieświadomy swojej choroby – może zarażać innych. Nieleczone infekcje intymne mogą być groźne zarówno dla nosiciela, jak i jego partnera. Szczególnie niebezpieczne są infekcje intymne u kobiet w ciąży – stanowią zagrożenie dla zdrowia matki i jej dziecka. Dlatego w przypadku wystąpienia pierwszych symptomów infekcji intymnych należy niezwłocznie udać się do lekarza i wykonać badania diagnostyczne, dzięki którym lekarz opracuje skuteczny plan leczenia.