Choroby tarczycy u mężczyzn

W powszechnej opinii przyjęło się myślenie, że choroby tarczycy dotyczą wyłącznie kobiet. Jest to jednak mit, mężczyźni, chociaż rzadziej, również zmagają się z zaburzeniami w produkcji hormonów. Przyjrzyjmy się zatem, jakie choroby atakują męską tarczycę, jakie są ich objawy oraz jak je leczyć.

Tarczyca – mały, a niezwykle ważny narząd

Tarczyca to niewielki narząd (u mężczyzn waży zaledwie 30 g) przypominający kształtem motyla, który odpowiada za funkcjonowanie całego organizmu. Jest położony w dole szyi, przylega bezpośrednio do tchawicy i odpowiada za produkcję trzech, niezwykle ważnych, hormonów: tyroksyny (T4), trójjodotyroniny (T3) oraz kalcytoniny. Tarczyca jest odpowiedzialna za odpowiednie funkcjonowanie układu nerwowego, pokarmowego, krwionośnego, mięśniowego oraz płciowego. Ponadto pobudza wzrost kości, pracę serca, funkcje oddychania. Pomaga utrzymać odpowiednią przemianę materii oraz właściwą temperaturę ciała. U mężczyzn tarczyca odpowiada za prawidłową pracę jąder, a co za tym idzie – także jakość nasienia. Kiedy choruje tarczyca – odczuwa to cały organizm.

Nadczynność tarczycy u mężczyzn

Nadczynność tarczycy, czyli hipertyreoza, to stan, w którym ilość produkowanych przez ten gruczoł hormonów przekracza aktualne zapotrzebowanie organizmu. Powoduje to pojawienie się charakterystycznych objawów takich jak:

• nerwowość, niepokój i lęk,
• trudności w skupieniu uwagi,
• bezsenność,
• kołatanie serca,
• duszność,
• duża potliwość,
• zaczerwienienie skóry,
• wytrzeszcz gałek ocznych,
• zmniejszenie masy ciała przy zwiększonym apetycie,
• biegunka,
• osłabienie siły mięśni,
• zaburzenia erekcji,
• przedwczesny wytrysk,
• zmniejszone libido,
• wypadanie włosów.

Ponadto przy nadczynności tarczycy sam narząd może ulec powiększeniu, co powoduje obrzęk szyi i gardła w pobliżu jabłka Adama.

Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy u mężczyzn jest choroba Gravesa-Basedova (autoimmunologiczna choroba tarczycy skierowana przeciwko receptorowi TSH, powoduje rozrost tarczycy oraz jej unaczynienie), a także wytworzenie się wola (czyli powiększenie gruczołu tarczowego). Nadczynność tarczycy powoduje także – ale są to rzadkie przypadki – nadmierna suplementacja jodu lub hormonów tarczycy przy niedoczynności tego gruczołu, rozwijający się rak tarczycy lub guzy przysadki mózgowej. Ponadto nadczynność tarczycy może być spowodowana stanem zapalnym, związanym z chorobą Hashimoto (przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy) lub chorobą de Quervaina (podostre zapalenie tarczycy).

Nieleczona nadczynność tarczycy wpływa na pogorszenie jakości życia chorego, ale przede wszystkim – może mieć poważne konsekwencje. Nadczynność może być przyczyną niepłodności, osteoporozy, zaburzeń rytmu czy niewydolności serca. Najgroźniejszym powikłaniem związanym z nadczynnością tarczycy jest tzw. przełom tarczycowy (nagłe uwolnienie się hormonów wraz z nasileniem objawów nadczynności tarczycy), który może doprowadzić do zapaści krążeniowej, a nawet śmierci.

Z wszelkimi niepokojącymi objawami wskazującymi na nadczynność tarczycy pacjent powinien udać się do endokrynologa, który na podstawie wyników badań hormonów z krwi zaleci odpowiednie leczenie:

• farmakologiczne, czyli przyjmowanie leków przeciwtarczycowych zmniejszających produkcję hormonów;
• jodem  radioaktywnym,
• operacyjne, polegające na wycięciu całego gruczołu tarczowego lub jego fragmentu.

Niedoczynność tarczycy u mężczyzn

Niedoczynność tarczycy u mężczyzn, czyli hipotyreoza, występuje zdecydowanie częściej niż nadczynność. Polega ona na niedoborze hormonów tarczowych w organizmie. Objawem niedoczynności tarczycy u mężczyzn może być:

• zwiększenie masy ciała przy obniżonym apetycie,
• chroniczne zmęczenie i senność,
• trudności z pamięcią i koncentracją,
• stany depresyjne i lękowe,
• uczucie zimna,
• zaparcia,
• sucha i łuszcząca się skóra,
• obrzęki tkanki podskórnej,
• suche i wypadające włosy,
• przerzedzenie brwi,
• osłabienie siły mięśniowej,
• ból stawów,
• obrzęk twarzy (zwłaszcza w okolicach powiek),
• chrypka, kaszel,
• duszności,
• problemy z przełykaniem, a nawet oddychaniem;
• osłabienie libido,
• zaburzenia erekcji,
• opóźniony wytrysk,
• niepłodność.

Niedoczynność tarczycy u mężczyzn najczęściej związana jest z chorobą Hashimoto, czyli przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Inne przyczyny powodujące niedoczynność to operacyjne usunięcie całego gruczołu tarczowego, leczenie jodem promieniotwórczym, niedobory jodu lub niedobory selenu. W rzadkich przypadkach niedoczynność tarczycy może być spowodowana przez podostre zapalenie tarczycy (choroba de Quervaina); przyjmowanie niektórych leków; guzy i stany zapalne przysadki mózgowej.

Nieleczona niedoczynność tarczycy u mężczyzn może doprowadzić do całkowitej bezpłodności. Ponadto skutkuje wzrostem cholesterolu we krwi, spowolnieniem metabolizmu, wzrostem ciśnienia. Niedoczynność zwiększa ryzyko cukrzycy oraz powoduje nadmierny rozrost tkanek gruczołu piersiowego, co skutkuje powiększeniem piersi u mężczyzn.

Niedoczynność tarczycy stwierdza się na podstawie wyników badań hormonów z krwi. Podstawą leczenia niedoczynności jest przyjmowanie leków uzupełniających niedobory hormonów tarczowych (preparat lewotyroksyny). Równie ważna w leczeniu niedoczynności tarczycy jest odpowiednia dieta i aktywnośćfizyczna.

Hashimoto u mężczyzn

Hashimoto (czyli przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy) to stan, w którym w wyniku błędnej reakcji układu odpornościowego, organizm z niewiadomych przyczyn, zaczyna niszczyć tarczycę, prowadząc do jej niedoczynności. Jest to choroba, na którą najczęściej zapadają kobiety po 45. roku życia, jednak jej przypadki zdarzają się także wśród mężczyzn.

Objawy choroby Hashimoto u mężczyzn niewiele różnią się od tych, które pojawiają się u kobiet, a są to:

• wzrost masy ciała (głównie tkanki tłuszczowej),
• szorstka, sucha skóra,
• nadmierna, szybka męczliwość,
• zaparcia,
• depresja,
• bóle stawów,
• uczucie zimna,
• problemy ze skupieniem i zapamiętywaniem.

Typowo męskim objawem choroby Hashimoto jest wypadanie włosów, utrata masy mięśniowej i siły, zmniejszone libido, zaburzenia erekcji i funkcji seksualnych.

Dokładne przyczyny choroby Hashimoto, niezależnie od płci, nie są dokładnie znane. Najczęściej przyczyną rozwoju choroby są geny oraz czynniki środowiskowe takiej jak: nadmierny stres; niedobór jodu, selenu i witaminy D; infekcje; niektóre leki; obniżona odporność; zaburzenia snu; nieprawidłowa dieta.

Nieleczone Hashimoto u mężczyzn negatywnie wpływa na płodność, a także jakość produkowanego nasienia, a tym samym oznacza trudności w poczęciu potomstwa.

Leczeniem Hashimoto zajmuje się endokrynolog, który na podstawie wyników badań, dobierze właściwe dawki leku zawierającego syntetyczne hormony tarczycy (lewotyroksyna). Hashimoto u mężczyzn, tak samo jak u kobiet, jest chorobą nieuleczalną, wymagającą stałej kontroli lekarskiej i przyjmowania leków do końca życia. Wspomóc leczenie Hashimoto pomoże odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna.

Inne choroby tarczycy u mężczyzn

Poza wyżej wymienionymi schorzeniami wśród chorób tarczycy u mężczyzn należy wymienić guzki tarczycowe, które mogą świadczyć o stanach zapalnych lub rozwijającym się nowotworze. Warto podkreślić, że nie każdy guzek u mężczyzn oznacza raka. Charakter nowotworowy stwierdza się przy 5-10% zmian.

Poza wcześniej wspomnianymi badaniami hormonów z krwi w diagnostyce chorób tarczycy u mężczyzn stosuje się także badanie usg, badanie palpacyjne lub biopsję.

Mimo że choroby tarczycy u mężczyzn pojawiają się rzadziej niż w przypadku kobiet, warto mieć ich świadomość i nie ignorować żadnych niepokojących objawów. Konsekwencje chorób tarczycy u mężczyzn są równie poważne jak u kobiet i należy w porę reagować, by przywrócić zdrowie i cieszyć się satysfakcjonującym życiem.